صفحه ویژه
واگن پارس و گروه مپنا
مجموعهای از راهحلهای جامع و متنوع ریلی در کشور
در 26 آذرماه سال جاری، قرارداد انتقال صددرصد سهام واگن پارس و صورتجلسه تحویل واگن پارس و شرکتهای تابع به شرکت گروه مپنا از سوی نمایندگان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و گروه مپنا امضا و نهایی شد. این اقدام تکمیلکننده زنجیره و در راستای فعالیتهای گروه مپنا در حوزه حملونقل ریلی و متنوعسازی محصولات در بخش ناوگان و ادوات ریلی است و جریان فعالیتهای گروه مپنا در حوزه حمل و نقل ریلی را که از میانه دهه 80 شروع شده است، به پیش میبرد.
شرکت واگن پارس با بیش از سه دهه قدمت به عنوان نخستین و بزرگترین تولیدکننده انواع واگنهای باری، مسافری، لکوموتیو، ترنست و مترو و انواع بوژی در ایران شناخته میشود. این شرکت تاکنون بیش از 2000 دستگاه انواع واگنهای باری و مسافری و بوژی به کشورهای مختلف صادر کرده و تولید انواع واگنهای باری و مسافری را طبق دستورالعملهای UIC به سرانجام رسانده و با شرکتهای مطرح بینالمللی همکاری کرده است.
گروه مپنا در سالهای 1394 تا 1395 با آغاز پروژه ساخت لکوموتیو سفیر در شرکت مهندسی و ساخت لکوموتیو مپنا (MLC)، فعالیت در حوزه حملونقل ریلی را آغاز کرد. در این پروژه، شرکت زیمنس آلمان آموزشهای لازم در زمینههای عملیات مونتاژ، راهاندازی، طراحی و راهاندازی لکوموتیو را به متخصصان ایرانی منتقل کرد. در مقابل، گروه مپنا مسئولیت ساخت و احداث فضای مناسب برای تولید این لکوموتیوها را عهدهدار شد. در همان زمان تلاش بسیار زیادی از طرف گروه مپنا برای خریدن شرکت واگن پارس صورت گرفت ولی به دلیل طی تغییرات صورت گرفته در حوزه حملونقل ریلی، این مسئله محقق نشد و مپنا کارخانجات لکوموتیوسازی خود را احداث کرد، تا آنکه در دیماه سال 1398 تفاهمنامهای مبنی بر واگذاری شرکت واگن پارس از سمت سازمان گسترش ونوسازی صنایع ایران و گروه مپنا امضا شد و در آذر 1399، کارخانه واگن پارس به مالکیت گروه مپنا درآمد.
تاریخچه HSE در گروه مپنا
واگن پارس که در سال 1353 تأسیس شد و در سال 1363 مورد بهرهبرداری قرار گرفت، از زمان شروع به فعالیت، حدود 12 هزار واگن تولید کرده و تحویل داده است. از ویژگیهای منحصربهفرد این شرکت، قابلیت تولید همزمان هشت محصول متفاوت است؛ ویژگی مهمی که واگن پارس را به کارخانهای ممتاز در منطقه و یکی از صادرکنندههای اصلی انواع واگن به کشورهای مختلف تبدیل کرده است.
کارخانه واگن پارس در سال 98، تعداد 530 واگن و در طول سال 99 نیز 430 واگن تولید کرده است؛ 1250 نفر در مساحت 34 هکتاری وحدود 120 هزار متر مربع انواع سالن و سولههای تولیدی در غالب 3 شرکت واگن پارس، شرکت احیا صنعت و ادوات و مؤسسه فرهنگی و ورزشی آن مشغول به کار هستند.
شرکت واگن پارس معتبرترین تولیدکننده واگن در منطقه خاورمیانه است و ۹ لیسانس در حیطههای مختلف ساخت انواع ماشینآلات ریلی دارد. این شرکت تولیدکننده واگنهای قطارهای مسافری ترنست با نام پردیس (تحت لیسانس زیمنس آلمان) است. سرعت این ترنستها بالغ بر 160 کیلومتر بر ساعت بوده و سامانه کنترلی آن از جدیدترین سامانههای الکترونیکی پیشرفته موجود در جهان است. واگن پارس همچنین دارای سوابق تولید انواع واگن باری (تحت لیسانس Wagon Union اتریش) شامل واگن کفی دو محوره حمل کانتینر، واگن لبهبلند چهار محوره، واگن لبهبلند شش محوره، واگن حمل غله، واگن مخزندار حمل گاز، واگن مخزندار حمل سوخت، واگن لبهکوتاه، واگن شنکش (بالاست)، واگن حمل سیمان و پودر و واگن مسقف است.
شرکت واگن پارس علاوه بر محصولات فوق انواع لکوموتیوهای سنگین را تحت لیسانس آلستوم فرانسه و انواع واگنهای مسافری، سالنهای رستوران و واگنهای مولد را تحت لیسانس SGP آلمان، واگنهای حمل خودرو را تحت لیسانس GOSA صربستان و واگنهای مترو را تحت لیسانس CRC چین تولید و به شبکه ریلی کشور تحویل داده است است. در حال حاضر نیز واگن پارس تولیدکننده و عرضهکننده اصلی واگن مترو در ایران محسوب میشود.
واگذاری واگن پارس به گروه مپنا به معنی عرضه گستره کاملتری از محصولات ریلی است. در ابتدای فعالیت کارخانجات لکوموتیوسازی مپنا، اولین لکوموتیوها در قالب قرارداد واحدهای پیشساخته (completely built unit یا CBU) وارد کشور شد. در مرحله بعد، عملیات ساخت بدنه، شاسی، بوژی و اتاقسازی و آهنگری در ایران و تحت نظارت مهندسان آلمانی و با پیشبرد آموزشهای ارائه شده به متخصصان ایرانی به انجام رسید. به این ترتیب، گروه مپنا تخصص لازم در لکوموتیوسازی را به دست آورد و در این حوزه صنعتی به استقلال رسید، به گونهای که مپنا هماکنون پس از ساخت لکوموتیو باری MAP24، ساخت لکوموتیو سنگین ششمحوره MAP28 را نیز آغاز کرده است که تا اوایل سال 1401 نمونه اولیه آن ارائه میشود.
بخش حملونقل ریلی در گروه مپنا با ورود به حوزه مترو، در زمینههای احداث مترو و نگهداری ادوات ریلی نیز فعالیت دارد. مپنا یکی از پیمانکاران فعال احداث خطوط مترو در ایران است و پروژه مهم خط شش مترو تهران را در دست ساخت و تکمیل دارد. همچنین جهت تکمیل زنجیره چندوجهی شامل عملیات متنوع در حوزههای ریلی و لکوموتیوسازی، ایده ورود به حیطه ساخت واگنهای مترو با فناوری روز دنیا مورد بررسی قرار گرفت و شرکت واگن پارس در این حوزه برای همکاری با مپنا انتخاب شد.
واگذاری واگن پارس به گروه مپنا، امکان تقسیم وظایف و تعهدات و بهبود عملکرد شرکتهای زیرمجموعه بخش ریلی مپنا را میسر نموده و این امکان را فراهم میکند که مپنا راهحلهای جامع (total solution) برای مسائل ریلی کشور ارائه دهد و مسیر پیشرفت صنعت ریلی کشور و تبدیل ایران به مرکز ترانزیت کالا در منطقه را هموارتر سازد.