اخلاق، ارزشها و فرهنگ
اخلاق
«ما کارکنان گروه مپنا، با استعانت از پروردگار جهانیان و براساس ارزشهای والای انسانی و اسلامی، خود را در قبال مشتریان، مصرفکنندگان، شهروندان، همسایهها، منابع انسانی و سهامداران و نیز در برابر همه سازمانهای همکار، اعم از تأمینکنندگان و رقبا، مسئول و متعهد میدانیم و با پایبندی به حقوق همه صاحبان حق در فعالیت حرفهای، به انجام تعهدات اخلاقی مندرج در این سند، همسوگند و کار همپیمان میشویم.
سند جامع اخلاقی در دو بخش اصلی منشور اخلاقی گروه و عهدنامههای اخلاقی منابع انسانی، اصول، ارزشها و منش و مشی اخلاقی ما را نشان میدهد. تعهد به سند جامع اخلاقی گروه مپنا در همۀ شئون حرفهای، اعتقاد قلبی و رفتار عملی ماست.»
فرایند تدوین سند جامع
سند جامع اخلاقی شرکت بر اساس مطالعات چند وجهی به شرح زیر تدوین شده است.
- مطالعه اسنادی در پیدایش و تطور گروه: تحلیل سیستمی از اسناد بالادستی محیط گروه.
- تحلیل دیدگاه منابع در جلسات آموزش و مشاورهای به صورت تحلیل ژرفانگر و دیالکتیکی.
- دیدگاهسنجی مبتنی بر مقیاسهای علمی سنجش دیدگاههای منابع انسانی گروه.
- انگارهسنجی مبتنی بر شیوه فرافکنی با مقیاس علمی مربوط.
- بررسی چهره به چهره و مصاحبههای ژرفانگر.
- ارائه نتایج مطالعه به مدیران ارشد هر شرکت و بررسی مشترک و تحلیلی نتایج به وسیله مدیران و استادان مشاور طرح.
- بررسی مقایسهای در بیانیههای اخلاقی شرکتهای همصنف در جهان.
- تحلیل انطباقپذیری قاعده حقوق آنگاه وظایف (مدل R>D) در تدوین مسئولیتهای اخلاقی گروه و منابع انسانی در قبال حقوق ذینفعان بر وضعیت حرفهای و سازمانی گروه.
- تدوین پیشنویس سند جامع اخلاقی.
- بررسی پیشنویس در گروههای کاری متشکل از مدیران ارشد گروه و شرکت مپنا.
- بازنگری و بازنویسی پیشنویس براساس نتایج بررسیهای کارگروهها.
- نهاییسازی سند جامع اخلاقی گروه مپنا.
اصول سند جامع اخلاقی گروه مپنا
- حسن سلوک و مواجهه صادقانه، صمیمی، صریح و احترام اصیل و متقابل
- انصاف و پایبندی به عدالت در دوگونه توزیعی و رویهای
- خیرخواهی و پرهیز از هرگونه داد و ستد ناروا و غیراخلاقی
- قانونپذیری و پایبندی به مقررات و آییننامهها
- رازداری، امانتداری و حفظ حریم خصوصی
- انتقادپذیری، پاسخگویی و مسئولیتپذیری
- نظم، آراستگی فردی و محیطی
- تعهد حرفهای و وفاداری سازمانی
- صداقت و درستکاری در مقام اندیشه و عمل
- پیشبینیپذیری نسبت به صاحبان حق و ذینفعان
- قدردانی و پرهیز از ناچیز انگاری خدمات و تلاش دیگران
- رعایت تقوی و پارسایی در جنبههای فردی و اجتماعی
عهدنامه اخلاقی
ما، اعضای گروه مپنا، حاکمیت ارزشهای انسانی و اسلامی را زیبایی و کمال فعالیت حرفهای خود میدانیم و با همدلی و استعانت از خداوند مهربان، بر پایبندی به مسئولیتهای اخلاقی در همه شئون کسب و کار، همسوگند میشویم.
تعامل با خود
- وجود من و هر آنچه از نعمتهای الهی مانند تندرستی، سلامت ذهن و روان، دانش و مهارتی که دارم، امانت الهی است؛ حفظ عزت نفس، احساس ارزشمندی، حفظ حریم خصوصی خودم و مهربان بودن با خود، شرط امانتداری است.
- آراستگی ظاهری، حسن سلوک، وقار و متانت، نشان دهنده شأن و منزلت انسانی من است.
- تلاش در جهت رشد فردی در سایه توجه به ارزشهای انسانی و افزایش مستمر دانش و مهارت مرام من است.
تعامل با همکاران
- احترام به یکدیگر، انتقال احساس ارزشمندی، حسن سلوک با همکاران، انتقال نشاط و شادی به دیگران و اعتماد به همکاران در همه شئون حرفهای، مرام ماست. خویشتنداری، حلم و مدیریت خشم و هیجان در شرایط بحرانی ما را در پایبندی به این آرمان یاری میرساند.
- حفظ حریم خصوصی، رازداری و امانتداری سه خصلت پایدار ماست.
- توجه به منافع یکدیگر و دوری از هرگونه ضرررسانی، خیرخواهی، مهربانی، شفقّت با دیگران و تلاش در راستای پرهیز از هرگونه غیبت، بدگویی، سعایت، قهر، حسد، رشک و اختلال در امور دیگران مایه افتخار ماست.
- رعایت ادب و صمیمیت در ارتباط کلامی و پرهیز از هرگونه مقابله به مثل، مشی اخلاقی ماست.
تعامل با زیردستان
- احترام اصیل به زیردستان و توجه به عزت و کرامت انسانی آنان، اصل حاکم بر همه تعاملات حرفهای ماست.
- انتظارات و توقعات خود را به زبان شفاف و همراه با توجیه کاری، بیان میکنیم و رعایت تناسب مسئولیت و اختیار را شرط انصاف میدانیم.
- حمایت معنوی و مادی از زیردستان و توجه به حقوق آنان، مرام اخلاقی ماست. منافع آنان را همچون منافع خویش و ضرر بر آنها را مانند ضرر بر خویش میدانیم.
- مشاوره را از مداخله باز میشناسیم.
- انتقادپذیری و تلاش در افزایش هنر شنیدن و گفتگوی اثربخش همراه با صداقت، صراحت، احترام اصیل و متقابل خصلت ماست.
- مواجهه اخلاقی با خطا و کوتاهی را در آگاهی بخشی، مشاوره، ارائه فرصت اصلاح و جبران خطا و اعمال عادلانه مقررات با حفظ احترام به شخصیت زیردستان میدانیم.
- اقتدار همراه با صمیمیت را از قدرتطلبی و خودکامگی، باز میشناسیم.
- توزیع عادلانه فرصتها و پایبندی به عدالت رویهای مرام ماست.
تعامل با مدیران
- احترام، همدلی و پرهیز از سوء ظن خصیصه ماست.
- قدردانی و حُسن همکاری، وظیفۀ ما در قبال تلاش مدیران است.
- رازداری و پرهیز از تجسس در امور شخصی مدیران وظیفۀ ماست.
- صمیمیت، صراحت و صداقت، بر تعامل ما با مدیران حاکم است.
تعامل با مشتریان
- مشتریان شرکت و گروه را در هر حال گرامی میداریم.
- همیشه رازدار و امانتدار مشتریان هستیم.
- راهنمایی دلسوزانه و مشاورۀ حرفهای به مشتریان مرام ماست.
تعامل با سازمان
- توجه به منافع سازمانی، وفاداری به خوشنامی و کامیابی سازمان و حفظ شأن مپنایی در همه شئون زندگی حرفهای و اجتماعی وظیفۀ ماست.
- تقویت روحیه همافزایی، افزایش بهرهوری، حفظ اسرار سازمانی و پایبندی به قوانین، مقررات و سند جامع اخلاقی گروه مپنا مرام ماست.
- بر پاسخگویی، امانتداری و خیرخواهی تأکید میکنیم.
- از هدفهای سازمان در جهت ایجاد مزیت رقابتی سازمان حمایت میکنیم.
- از هر گونه ارتباط با رقبا بدون هماهنگی سازمان پرهیز میکنیم.
درباره ارزشها
ارزشها، جهت گیریها و عقاید پایدار گروه مپنا نسبت به وقایع و امور است که به صورت سرواژه «من تا ما» شناخته میشود. ارزشها، چراغ راهنمای حرکت ما هستند. ارزشها کمک میکنند تا همه کسانی که در سراسر ایران، با لباس مپنا و برای مپنا کار میکنند، در جهت اهداف سازمانی نظیر رشد و سوددهی پایدار، نوآوری و کارایی عملیاتی گروه گام بردارند. «من تا ما» و محورهای مهم آن در ادامه معرفی میشود:
تمرکز بر مشتری
این ارزش بر شناسایی نیازهای مشتری و تلاش برای برآورده ساختن انتظارات و تأمین نیازهای مشتریان و ایجاد روابط بلند مدت با مشتریان تأکید دارد.
گوش دادن
گوش دادن برای درک بهتر مشکلات مشتریان
ارتباطات
ارتباط با مشتریان به منظور اطمینان از برقرار بودن یک جریان خوب اطلاعات میان گروه مپنا و مشتریان
شراکت
تلاش برای ایجاد روابط بلند مدت بر مبنای اعتماد و ارائه خدمات قابل اعتماد
نوآوری
استفاده از نوآوری یک محرک اصلی برای دستیابی به مزیت رقابتی است. این ارزش بر ایجاد و حمایت از تغییرات مثبت تأکید دارد. نوآور بودن منجر به مزیت رقابتی و خلق فرصتهای جدید میشود. این ارزش بر دارایی فکری و تخصص موجود در گروه برای ارائه راهحلهای نوآورانه تمرکز دارد.
مواردی که در این ارزش باید مورد توجه قرارگیرند عبارتند از:
پیشگام شدن
بهرهبرداری از داراییهای فکری و تخصصها برای ارائه راهکارهای نوآورانه
ایدههای جدید
تشویق و حمایت از ایدههای جدید
یادگیری
ایجاد مبنایی برای دانش، توسعه و تعالی
تعالی سازمانی و نتیجهگرایی
این ارزش موجب میشود همواره تعالی و پیشرفت سازمان ارتقا یابد و همزمان بر نتایج نهایی تمرکز شود. با انجام فعالیتهایی برای بهبود عملکرد و تلاش برای تعالی در هر فعالیتی، دستیابی به نتایج مورد نظر حاصل میشود.
مواردی که در این ارزش باید مورد تأکید قرار گیرند عبارتند از:
عملکرد
تمرکز بر انجام کارها به یک روش کارا و اندازهگیری فعالیتها و جمعآوری واقعیتها برای اخذ تصمیمات هوشمندانه
فوق فعال عمل کردن
نوآوری و ابتکار، پیشبینی نیازها و جستجوی روشهای بهتر برای همکاری با یکدیگر
بهبود
تلاش دائم برای پیشرفت و بهبود و رسیدن به بهترین اقدامات
نتیجهگرایی
تمرکز دائم بر دستیابی به بهترین نتایج نهایی
ایمنی و دوستی با محیط زیست
این ارزش به بهبود ایمنی در کار و توجه بیشتر به حفاظت از محیط زیست منجر میشود. این امر خود موجب بهبود استانداردهای زندگی، کیفیت زندگی کاری و حفظ ماندگاری و بقای گروه میشود. مشارکت فعالانه در حفاظت از محیط زیست و تلاش برای تأثیر مثبت بر جامعه و محیط زیست از نکاتی است که در این ارزش مورد تأکید است.
مواردی که باید مد نظر قرار گیرند عبارتند از:
جامعهگرایی
بخشی از جامعه بودن و مشارکت در فعالیتهایی که به جامعه سود میرساند
مشارکت فعال
ایجاد فعالانه ارزش افزوده در جامعه
ماندگاری
مراقبت از محیط و استفاده از رویکرد بلند مدت در تصمیمات
اثرگذاری
تلاش دائم برای ایجاد یک تأثیر مثبت
مسئولیتپذیری (کار تیمی، پاسخگویی و روحیه اشتراک دانش)
این ارزش بر پذیرش رویکرد تیمی تأکید دارد و بیان میکند مشکلات گروه، مشکلات همه افراد است. تفاوتها بوسیله بحث و گفتگو باید حل شود و زمانیکه یک تصمیم اخذ میشود باید از آن حمایت جمعی به عمل آید. هدفمند بودن، گوش دادن به دیگران، احترام به عقاید همکاران، نقد سازنده و کمک به دستیابی به اجماع از رفتارهای مورد تأکید این ارزش است.
نکاتی که در این ارزش باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:
اشتراک دانش
هدایت افراد در تخصصهای کسب وکار، فنی و مشاوره
پاسخگویی
مسئولیت تصمیمگیری در حیطه اختیارات و پاسخگویی نسبت به پیامدهای اخذ تصمیم
همافزایی
ترکیب تلاشها برای کسب نتایج بهتر از طریق همکاری و ارتباطات
روحیه کار تیمی
گوش دادن به همدیگر، تعریف و قدردانی از کار نیک در جمع
پرهیز از خودمحوری (اجتناب از فردگرایی)
ترجیح اهداف گروهی بر اهداف فردی
اخلاق کسب و کار
این ارزش بر این نکته تأکید دارد که همه کارکنان باید گزینههای اخلاقی را انتخاب کنند، به تعهداتشان پایبند باشند، مسئولیت اقداماتشان را بر عهده گیرند و بهترین کاری را که میتوانند، برای همکاران، مشتریان و ذینفعان انجام دهند.
مواردی که باید مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:
تعهد
تلاش برای حفظ یک تعهد پایدار برای عمل به وعدهها
اعتماد و صداقت
عمل با صداقت و درستی برای کسب اعتماد
معرفی فرهنگ
فرهنگ، مفهومی بسیار وسیع است و برای مدیریت آن در سازمان ناگزیر میبایست قلمرو مورد نظر را محدود کرد. فرهنگ سازمانی موجب تمایز رقابتی برای سازمان میشود و فراتر از آن، سرنوشت سازمان را رقم میزند. خطاهایی که در حوزه فرهنگ سازمانی رخ میدهد، به مراتب آثار زیانبارتری نسبت به خطاهای استراتژیک سازمان دارد. نکته مهم دیگر این که فرهنگ سازمانی به هیچ وجه قابل کپیبرداری نیست و تلاش بسیاری از سازمانها در این راستا بیثمر بوده است. فرهنگ در اصل ژن سازمان است و هویت آن را نشان میدهد. با الهام از چنین نکاتی است که مطالعه و مدیریت فرهنگ سازمانی اهمیتی ویژه پیدا کرده است.
دستاوردهای این پروژه برای گروه مپنا
در مورد دستاوردها، نخست باید به مفهومسازی و خلق مفاهیم منحصر به فرد برای گروه مپنا اشاره شود که وارد ادبیات و گفتمان جاری گروه شده است. به عنوان مثال، «من تا ما» سرواژه ارزشهای گروه است همچنین سرواژه EVC که تجمیع اخلاق، ارزشها وکدهای رفتاری است که گروه مپنا مفتخر است برای اولین بار این مفهوم را به سازمانهای کشور معرفی کرده است تا تمرکزی در مطالعات و اقدامات اجرایی این حوزه فراهم آورند.
دستاورد اول: ایده مپنا در خلق EVC این است که ارزشها به مثابه قلب فرهنگ عمل میکنند، اما مهم این است که اخلاقی باشند؛ تلقی اخلاقی بودن آنها بر هر چیزی مقدم است. تصور کنید نوآوری برای سازمانی ارزش باشد، اما به روشهای غیراخلاقی نظیر کپی کردن و سرقت علمی به آن دست یافته شود! مپنا در تمامی جنبههای فرهنگ سازمانی خود، زیر چتر اخلاق میاندیشد و حرکت میکند. اخلاق مورد نظر در گروه مپنا، چیزی است که در سند جامع اخلاقی تجلی یافته است. مپنا مفتخر است که سند اخلاقی را مبتنی بر مفاهیم رساله حقوق امام سجاد (ع) تدوین کرده است. لایه سوم فرهنگ که نمونه بارز آن همان کدهای رفتاری است، با حواس آدمی احساس شده و دیده میشود و به این دلیل بعد از ارزشها قرار گرفته است؛ تا نشان داده شود که هم اخلاقی است و هم مبتنی بر ارزشهای گروه توسعه یافته است. در مجموع، EVC رویکرد گروه مپنا به مدیریت فرهنگ سازمانی میباشد. در این مفهوم، اصطلاحات خاصی پدید آمده که میتوان به نقش آفرینان راهبری فرهنگ سازمانی مانند کارگردان، مروجان و رابطان EVC اشاره کرد.
دستاورد دوم: حساس شدن شرکتهای گروه به ارزشها و مهمتر از آن، مشترک شدن ارزشهای گروه است که پیش از این متفرق بود و هر شرکتی ارزشهای مستقلی را تعریف کرده بود. شرکتهای هولدینگی و حتی چندملیتی، با وجود تنوع محصول و پراکندگی جغرافیایی، ارزشهای مشترک دارند و لازم بود این موضوع در گروه مپنا نیز یکپارچه شود.
دستاورد سوم: ترسیم نقشه راه حرکت گروه مپنا در مسیر اخلاق و ارزشهای سازمانی است که در چارچوب مقررات جامع EVC به طور نظاممند فرهنگ را بیش از گذشته، پشتیبان اهداف و استراتژیهای گروه خواهد کرد.
و چهارم، خلق آثار ماندگاری مانند کتاب کدهای رفتاری است که به جرأت نظیری برای آن در کشور وجود ندارد و به دلیل مشارکت گسترده همکاران گروه اثری منحصر به فرد است.
مرور تاریخچه مطالعات فرهنگ سازمانی در گروه مپنا
معاونت منابع انسانی گروه مپنا از سال ۱۳۸۸ انجام مطالعاتی در زمینه فرهنگ سازمانی را در دستور کار قرار داد و در آغاز پژوهشی را طی مدت حدود دو سال انجام داد. در این پژوهش ضمن حصول درک جامعی مبتنی بر مدل بسط یافته دنیسون از وضعیت موجود و مطلوب، اولویتهای بهبود فرهنگ سازمانی مشخص گردید؛ به ویژه تأکید زیادی بر مطالعه اخلاق سازمانی صورت گرفت.
مدیریت ارشد سازمان ضمن تأیید و صحهگذاری بر اهمیت مطالعه اخلاق (Ethics) و نامگذاری سال ۱۳۹۰ به عنوان اخلاق سازمانی در گروه، از انجام تحقیق برای تدوین سند جامع اخلاق سازمانی حمایت کرد. در ادامه، فرآیند تدوین سند جامع اخلاق سازمانی و ترسیم نقشه راه ۱۰ ساله اخلاق سازمانی، بیش از دو سال طول کشید و طی آن مصاحبهها و پیمایشهای مفصلی در شرکتهای گروه مپنا صورت گرفت. سند جامع اخلاق سازمانی شامل ۱۲ اصل و دو بخش منشور اخلاقی گروه مپنا در قبال هشت ذینفع مهم گروه عهدنامههای منابع انسانی میباشد.
یکی از برنامههای بهبود تعریف شده در نقشه راه سند جامع اخلاقی، تدوین کدهای رفتاری (Code of Conduct) مبتنی بر ارزشهای سازمانی بود. به لحاظ زمانی این برنامه مقارن با بازنگری استراتژی های گروه مپنا شد و به همین دلیل جاری سازی ارزشهای سازمانی به صورت یک پروژه تعریف گردید و سند بالادستی برای هدایت فرهنگ سازمانی محسوب میشود.
تماس با مپنا
در صورتی که به اطلاعات بیشتری درباره گروه مپنا نیاز دارید، و یا برای شرکت یا سازمان خود نیازمند راهحل یا محصولی هستید، میتوانید با ما تماس بگیرید.