به بهانۀ سالروز بازدید مقام معظم رهبری از مپنا: اعتماد، عیارِ انتخاب

بازدیدهای مقامات عالی‌رتبۀ نظام از مجموعه‌های صنعتی و بنگاه‌های تولیدی بیش از آنکه عرفی معمول و مبتنی بر پاسداشتِ مناسبت‌هایی خاص باشد، حاوی معانی و پیام‌های پیدا و پنهانِ بسیاری است. پیام‌هایی که نه فقط در روزها و هفته‌های متعاقبِ آن رویداد که در گذرِ زمانی طولانی‌تر، واجد معانی عمیق‌تر، متفاوت‌تر و حتی متمایزتری در قیاس با برداشت‌های اولیه از آن رویداد نیز خواهد بود. معانی که شاید بتوان آنها را حول این پرسش صورت‌بندی و شناسایی کرد که “معیار انتخاب یک مجموعه برای بازدید چیست؟” این پرسش زمانی اهمیتی مضاعف می‌یابد که سخن از بازدید عالی‌ترین مقام کشور که رهبری معناآفرین و معرفت‌بخش است، در میان باشد. مروری بر بازدیدهای مقام معظم رهبری و انتخاب‌های معنادار ایشان برای حضور در مجموعه‌های صنعتی و نهادهای اقتصادی و تولیدی، نکات و نشانه‌های متعددی برای تامل و تدبیر دارد.
سال گذشته، در چنین روزهایی، همزمان با بزرگداشتِ مقامِ کارگر، انتخابِ مقام معظم رهبری برای این بازدید، گروه مپنا بود. یکی از خوانش‌هایی که می‌توان از این رویداد تاریخی به دست داد، با تحلیلِ بستر فکری و زمینه‌های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی این رویداد ارتباط می‌یابد. در ده سال گذشته که شاهد برقراری شرایط بین‌المللی ناعادلانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران بودیم تا حرکت به سوی توسعه و تحقق آرمان‌های علمی و عقیدتیِ متفکران و مجریانِ حوزه‌های مختلف صنعت و انرژی ایران به نوعی مهار شود، ترجیع‌بند توصیه‌های راهبردی نظام، تکیه بر ساختِ ظرفیت‌های داخلی و بهره‌گیری از منابع و سرمایه‌های مادی و انسانی در سطح ملی بود تا ایران و ایرانی در زنجیرۀ تولید ملی و ارزش‌آفرینی بومی، سهمی شایسته یابد. رویکردی که در ساخت و پرداختِ اصطلاحِ “اقتصاد مقاومتی” تجلی یافت و مبنای عمل جمعی مدیران حوزه-های مختلف در سال‌های گذشته قرار گرفت.
واقعیت اما این بود که تحققِ اقتصاد مقاومتی در تمامی حوزه‌های صنعتی و تولید، همگن و هم‌اندازه و هم‌وزن نبود. صنعتِ برق به عنوان یکی از صنایع زیرساز توسعه و امنیت عمومی، از صنایعِ خوش‌نام و خوش‌بنیه‌ای بود که با بهره‌مندی از ظرفیت‌های داخلی ایجاد شده، در تندباد حوادثِ ناشی از این شرایط، استوار بماند و پاسخگوی نیازهای داخلی باشد. ظرفیت‌هایی که به یاری خداوند متعال و به همت مهندسان و متفکران فعال در صنعت برق، نه فقط تاب تحمل فشارهای بیرونی را داشت که به جهت بهره‌گیری از رویکردهای دانش‌بنیان و تحقیق‌محور، از امکانِ صرفه‌جویی ارزی و ارزش‌آفرینی ملی نیز برخوردار شد. این جایگاه را می‌توان به نوعی ترجمان فرازی از بیانات ایشان مبنی بر درون‌زایی و برون‌گرایی دانست که «ستون فقرات اقتصاد مقاومتی تولید داخلی است. اقتصاد ما درون‌زا و برون‌گرا است؛ ما از درون باید رشد کنیم و بجوشیم و افزایش پیدا کنیم، امّا بایستی نگاه به بیرون داشته باشیم.»
شاید بتوان صنعت برق را از معدود صنایعی خواند که با هوش و همت مدیران و کارکنان خود، نمونۀ درخشانی از اقتصاد مقاومتی را به نمایش گذارد و گروه مپنا به عنوان قلب تپندۀ صنعت نیروی کشور، در داخل کشور با کارآفرینی و ساختِ ظرفیت‌های انسانی و توجه به مبانی علمی و شکل‌دهی به ده‌ها کارخانه و شرکت تولیدی و تجهیزات‌ساز، و در خارج کشور با اجرای پروژه‌های موفق، الگویی عملیاتی و قابل اجرا از تحمل دشواری‌ها و تدبیر چاره‌های راهگشا برای تداوم توسعه پیشِ رو گذاشت. از سوی دیگر حضور تأثیرگذار در صنایع زیرساختی دیگر نظیر نفت و گاز، حمل و نقل و صنعت آب نیز جنبه‌های دیگری از این رویکرد توسعه مبتنی بر ظرفیت‌های داخلی بوده است.
شاید بتوان توانمندسازی نیروی کار، ارتقاء توان رقابت‌پذیری و ایجاد ذخایر راهبردی با افزایش کمّی و کیفی تولیدات و پاسخگویی به نیازهای ملی را معیار گزینش مقام معظم رهبری برای بازدید از کارخانجات مپنا دانست، چنانکه ایشان نیز در همان بازدید می‌فرمایند: «خوشبختانه امروز در بخش‌های مختلفی از جامعۀ فعّال اقتصادی و صنعتی کشور از جمله در مجموعۀ «مپنا» این را انسان مشاهده می‌کند که شعار مطرح‌شده به‌وسیلۀ امام بزرگوار ما، یعنی شعار «ما می‌توانیم» شعار واقعی است؛ صرفاً شعار لفظی نیست. کارهایی که برای کشور ما یک روز از نظر برخی از خواص و مدیران ما دست‌نیافتنی بود، امروز دارد به‌آسانی و با روانی در این مجموعۀ شما انجام می‌گیرد.» شاید اعتماد و اعتقادِ رهبری معظم به تحققِ آرمان‌ها و تعهد به ارزش‌های انقلاب را بتوان راز انتخابِ این بازدیدها دانست. گزینش‌هایی که در مدارِ راهبردهای کلان نظام جمهوری اسلامی قرار دارند و معیاری برای توسعۀ دیگر بخش‌هایِ صنعت پیش‌روی جامعۀ تولیدی کشور می‌گذارند. الگویی که بنگاه‌های دانش‌بنیان و تحقیق‌محوری مانند مپنا می‌توانند نه فقط به حوزۀ انرژی که به حوزه‌هایی چون انرژی، آب، حمل‌ونقل، سلامت و … عرضه کنند و تعهد به اصول و موازین اقتصاد مقاومتی را در پیکرۀ جامعه ایرانی تکثیر و توزیع کنند.