حوزه‌های فعالیت HSE
ذات کار HSE نظارت بر عملکرد واحدهای دیگر است، به شکلی که در حوزه HSE مؤثر باشند، بنابراین حوزه‌های اصلی فعالیت HSE نخست تأمین تکالیف و الزامات قانونی است و پس از آن در حوزه سلامت پرسنل و قراردادهای پیمان‌کاری به عینیت درآمده است.
۱. الزامات قانونی
بخش مهمی از فعالیت‌های HSE تکلیف قانون است. به عنوان مثال، بر اساس قانون، لازم است تمام تجهیزات و ماشین‌آلاتی که در کارگاه‌های اجرایی استفاده می‌شود، از دیدگاه HSE و از سوی یک شرکت واجد شرایط، دارای گواهی‌نامه سلامت باشند. بر همین مبنا، در حال حاضر، تمامی تجهیزات مورد استفاده در تمامی گروه‌های زیرمجموعه مپنا دارای گواهی‌نامه سلامت هستند. گواهی‌نامه سلامت تنها به تجهیزاتی داده می‌شود که صددرصد از سلامت کامل برخوردار باشند و وجود تنها یک ایراد نیز می‌تواند کسب این گواهی‌نامه را منتفی کند.
۲. سلامت پرسنل
انجام معاینات ادواری و بررسی سلامت پرسنل در همه جنبه‌ها در یک فرایند ویژه، از سوی دپارتمان HSE طراحی شده و در شرکت گروه مپنا و نیز تمامی شرکت‌های زیرمجموعه آن از سوی معاونت نیروی انسانی انجام می‌پذیرد.
۳. قراردادهای پیمان‌کاری
با توجه به آن‌که اغلب فعالیت‌های اجرایی مپنا از سوی گروه پیمان‌کاران صورت می‌پذیرد، دپارتمان HSE مپنا توانسته با تهیه نظام‌نامه‌ای دقیق، قوی و قابل اجرا، و نیز با تدوین قراردادهای سخت‌گیرانه، تمامی پیمان‌کاران طرف قرارداد را نیز در قالب HSE قرار دهد. به این ترتیب، علاوه بر آن‌که از اجرای دقیق HSE از سوی پیمان‌کاران شرکت اطمینان حاصل شده است، مپنا توانسته به تربیت و ارتقای پیمان‌کاران بزرگ کشور در حوزه HSE نیز نائل آید که همین امر خدمت شایانی به ارتقای سطح سلامت کارگاهی در کشور کرده است. این اقدام باعث شده در وهله نخست، پیمان‌کاران از لحاظ HSE ارتقا پیدا کنند و در مرتبه دوم، تجربیات کسب‌شده در مپنا را به شرکت‌های دیگر منتقل کنند و باعث فرهنگ‌سازی HSE در کل کشور شوند.
 
نظام‌نامه HSE در مپنا
شاید بتوان مهم‌ترین کارکرد واحد HSE مپنا را ایجاد درک واحد از موضوع HSE دانست که این مهم نیز به کمک سیستم جامع آموزش و با استفاده از قانون HSE و نیز نظام‌نامه HSE میسر شده است. نظام‌نامه HSE مدلی است که در آن ارتباط میان خطرات موجود در سازمان با مدیر سازمان نظام‌مند شده است؛ به این معنی که مدیریت هر واحد با عمل به نظام‌نامه می‌تواند توانایی مواجهه با انواع خطرات احتمالی، هدایت سازمان تحت امر در صورت بروز خطر، تعیین مسئولیت افراد در قبال هر نوع خطر، نحوه ارزیابی عملکرد سازمان در مواجهه با خطر و سازمان‌دهی افراد بر اساس کارکرد‌ها و فرایندها را داشته باشد. به این ترتیب، به‌آسانی می‌توان قادر به جلوگیری از بروز خطا، اصلاح موارد پیش‌آمده و مدیریت انواع تغییر در سیستم‌ها شد. این نظام‌نامه در حقیقت ارتباط بین اجزا را توسط یک مدل نسبت به هم نشان می‌دهد. این ارتباط از رهبر سازمان شروع و تا پایین‌ترین سطوح دنبال می‌شود.
 
فرهنگ‌سازی و آموزش
آموزش HSE در مپنا، ابتدا با آموزش به مدیران ارشد سازمان آغاز شد و با آموزش ماهانه پرسنل واحد HSE و برگزاری آزمون‌های ادواری از آن‌ها ادامه یافت. سپس این آموزش‌ها برای پرسنل کارگاهی انجام شد و درنهایت با ایجاد دوره‌ای به نام سیستم آموزش جامع HSE به انسجام رسید. برای اجرای این سیستم آموزشی نیز پرسنل تمامی بخش‌های گروه مپنا به شش گروه (از مدیران تا کارگران) تقسیم شدند و نوع آموزش‌ها برای این گروه‌های مختلف نیازسنجی شد. سپس با استفاده از اساتید دانشگاهی، توان داخلی مپنا برای برگزاری این آموزش‌ها ارتقا یافت و تنها برای بخش آموزش ارزیابی ریسک از نیروهایی خارج از سازمان برای آموزش استفاده شد. خروجی دوره‌های HSE خود تبدیل به ورودی برنامه HSE در کل گروه می‌شد. و این روند با تبدیل تورهای HSE به تورهای آموزشی شکل جدیدتری به خود گرفت.
تورهای آموزشی همواره با هدف آشنایی پرسنل HSE با یکدیگر و تبادل نقایص و نیازمندی‌ها برگزار ‌شده و باعث ارتقای HSE در گروه بزرگ مپنا شده است.
برای آشنایی دقیق‌تر با فعالیت‌های HSE در گروه مپنا، واحد روابط عمومی این سازمان، فیلمی به نام «پله چهارم» ساخته که در آن قدم به قدم فعالیت‌های HSE از روز نخست تا اکنون تشریح شده است.
 
تجربه HSE مپنا در مواجهه با کرونا
با شیوع بیماری کرونا، دپارتمان HSE مپنا، وارد عمل شد و اطلاعات مهم اولیه در خصوص ویروس کرونا، عوارض و علایم آن و نیز نحوه محافظت از خود در برابر این ویروس را به تمامی پرسنل در تمام سازمان‌ها و شرکت‌ها ارائه داد.
به موازات آن، تمامی ملزومات مورد نیاز پرسنل برای جلوگیری از انتشار ویروس، از جمله ماسک و لوازم ضدعفونی به کارکنان تحویل شد و بلافاصله صرف ناهار در سازمان حذف و ساعت کار نیز اصلاح شد.
می‌توان تصریح کرد که مپنا از نخستین شرکت‌هایی در سطح کشور است که پروتکل نحوه مواجهه با کرونا را تدوین کرد و در اختیار کارکنان خود قرار داد، تا جایی که کمیته کرونای تهران، در جلسات راهبردی خود، گروه مپنا را به عنوان الگوی تنظیم پروتکل کرونا به دیگر شرکت‌های بزرگ معرفی و توصیه کرده است.
مپنا هم‌چنین، یکی از بازرسان مورد تأیید ستاد فرماندهی کرونای تهران را به عنوان مشاور کرونا در کنار تیم HSE قرار داد. پس از آن، طی دو مرحله تست گروهی افراد مشکوک، احتمال بیماری آن‌ها را بررسی کرد و تمام افرادی را که با موارد تست مثبت ارتباط داشتند، به طور دقیق رصد کرد.
مهم‌ترین اقدام مپنا در مواجهه با بیماری کرونا، بیماریابی فعال بود؛ به این ترتیب که با شناسایی هر بیمار، ضمن رعایت پروتکل‌های قرنطینه برای آن فرد، تمام افرادی که با او طی یک دوره خاص درگیر بودند، شناسایی و رصد شدند و به محض بروز هر نوع نشانه‌ای اقدامات لازم در خصوص آن‌ها انجام شد.
به دلیل همه این فعالیت‌های مستمر و نیز همکاری همه پرسنل مستقیم و غیرمستقیم گروه مپنا، با وجود مراودات کاری بالا در بخش درون‌سازمانی و در ارتباط با گروه‌ها و شرکت‌های وابسته، فعالیت کلی شرکت به دلیل بیماری پرسنل دچار وقفه نشد و حتی در چندین هفته متوالی، درصد ابتلای پرسنل مپنا به بیماری کرونا به صفر رسید.
دپارتمان HSE در گروه مپنا توانسته است شعار اصلی این حوزه، « HSEمسئولیت همه است»، را به عینیت درآورد و بخش عمده‌ای از پرسنل گروه مپنا از رده‌های مدیریتی تا پایین‌تر، پذیرفته‌اند که مسئولیت HSE و بهداشت حرفه‌ای محیط کار مستقیماً بر عهده خودشان است و برای این موضوع اهمیت ویژه‌ای قائل هستند.