نخستین کنفرانس نفت – ایران ۲۰۱۷، با هدف تبیین راهکارهای سرمایه گذاری، انتقال فناوری و رونق تجارت بین‌المللی در پایین دستی و میان دستی صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران، با حضور بیش از ۵۵۰ نفر از مدعوین داخلی و خارجی، روز دوشنبه ۱۱ بهمن در مرکز همایش‌های سازمان صدا و سیما آغاز به کار کرد. این همایش بین‌المللی تا ۱۳ بهمن ادامه دارد.
گروه مپنا نیز علاوه بر حمایت مالی از این رویداد، در کنفرانس مزبور حضور دارد و جمعی از مدیران ارشد، میانی و کارشناسان گروه با اختصاص غرفه‌ای در نمایشگاه جانبی، پاسخگوی حاضران و مدعوین هستند.
همچنین رئیس هیأتمدیره و مدیرعامل گروه مپنا به عنوان سخنرانان کلیدی روز نخست کنفرانس، در جمع مدعوین سخن گفت.
متن کامل سخنان دکتر عباس علی‌آبادی به شرح زیر است؛
«بسم الله الرحمن الرحیم
شهادت جمعی از آتش نشانان با شهامت کشور در حادثه پلاسکو را تسلیت عرض نموده و برای شادی روح آنها از خداوند رحمان و رحیم، جنت نعیم را طلب می‌نمایم.
چشم داشتن به بازار کشور تحت لوای سرمایه‌گذاری و ارائه فاینانس
سطح توان صنعتی و علمی کشور در طول دوران تحریم به گونه‌ای ارتقاء یافته که حتی در پیشرفته‌ترین زمینه‌های تکنولوژی، تعجب متخصصان را موجب شده است. این پدیده به حق از نخستین جلسات برگزار شده با مدیران شرکت‌های بزرگ خارجی که در دوران پسا تحریم در ایران برگزار شد با شفافیت هر چه تمام‌تر توسط مسئولین تراز اول کشور، ریاست محترم جمهور، معاون محترم اول ریاست جمهور و وزرای صنعتی مورد تأکید قرار گرفت. پیغام لزوم همکاری‌های تکنولوژیک در قالب انتقال فناوری و همچنین به اشتراک گذاشتن بخشی از بازار بین‌المللی و ما به ازای آن دسترسی به بخشی از بازار کشور به وضوح به شرکت‌های خارجی منتقل شد. در این میان برخی از شرکت‌های خارجی با درک و شناخت شرایط و پذیرش این امر به پارتنرشیپ‌های استراتژیک با شرکت‌های داخلی روی آوردند و برخی دیگر همچنان به دسترسی بی قید و شرط به بازار کشور و صرفا فروش محصولات و خدمات به صورت فرصت طلبانه فکر می‌کنند.
این طرز تفکر می‌تواند محصول دو امر باشد؛ اول عدم آشنایی با توانمندی‌های شرکت‌ها و بنگاه‌های داخلی و دوم چشم داشتن به بازار کشور تحت لوای سرمایه‌گذاری و ارائه فاینانس.
دعوت به بازدید از کارخانجات و توانمندی‌های گروه مپنا
مایل هستم این موضوع مهم را در این مجال کوتاه تحلیل نمایم؛
در خصوص بند اول، یعنی عدم شناخت توانمندی‌های داخل، مایلم از کلیه افراد علاقه‌مند دعوت نمایم تا ضمن بازدید از امکانات، کارخانجات و توانمندی‌های گروه مپنا به عنوان نمونه‌ای از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های داخلی نگرش خود را نسبت به لزوم همکاری بلندمدت و در قالب برنده – برنده تغییر دهند.
صرفا به عنوان نمونه‌ای از آنچه که در این بازدید خواهید دید، مایلم به برخی موارد اشاره کنم؛
- توربین‌های گازی کلاس B و A پیشرفته از ۱۵ مگاوات تا ۴۵ مگاوات با نسبت فشارهای تا ۲۲ و دمای محفظه احتراق۱۲۴۰ درجه سانتی گراد که به طور کامل در ایران طراحی و ساخته می‌شود.
- توربین‌های گازی کلاس E 185 مگاوات با راندمان سیکل ترکیبی ۵۵ درصد که به طور کامل (صد در صد) در ایران طراحی و ساخته و بلکه به دنیا صادر می‌شود.
- توربین گازی کلاس F (300 مگاوات) با راندمان سیکل ترکیبی ۵۹ درصد که در همکاری راهبردی با شرکت زیمنس برنامه‌ریزی و عملیات تولید و احداث این نیروگاه‌ها در کشور برنامه‌ریزی و آغاز شده است.
- انواع توربین‌های بخاری پیشرفته از ۴ مگاوات تا ۳۲۵ مگاوات در هر سطح نیاز مشتری با سطوح فشار ۲ گانه و ۳ گانه.
- انواع ژنراتورهای هوا خنک و هیدروژن خنک از مقیاس KVA تا مقیاس ۴۵۰MVA به سفارش مشتری که به طور کامل در ایران طراحی و ساخته و بلکه به دنیا صادر می‌شود.
- انواع بویلرهای صنعتی و نیروگاهی و بویلرهای بازیاب حرارتی در هر سطح نیاز مشتری از سایز کوچک تا سایز ۶۰۰ مگاواتی در انواع درام دار و تک لوله پیشرفته در سطوح فشار دوگانه و سه‌گانه.
- طراحی و ساخت سامانه های کنترلی و الکتریکی و الکترونیک قدرت، DCS، به صورت تحت لیسانس از شرکت‌های معتبر خارجی به صورت نمونه ملی و داخلی آن (MAPCS) که سخت‌افزار و نرم‌افزار آن کاملاً بومی است.
- انواع توربین‌های بادی از مقیاس KW تا ۲٫۵ مگاوات و انشالله به زودی ۴ مگاواتی که در حال تولید و نصب در سراسر ایران است.
- تولید بیش از ۱۹۵ نوع از انواع پره‌های داغ توربین، محفظه احتراق، لاینر برنر و تمامی قطعات مورد نیاز بیش از ۱۵ نوع توربین صنعتی و نیروگاهی در بخش نفت و گاز و نیرو که در تمام دوره تحریم مانع از خاموش و توقف این توربین‌ها شد.
- ما امروز ادعا می‌کنیم که قادریم هر نوع پره توربین با ساختار SX، DS و Eqi –AX با انواع پوشش‌های پیشرفته فلزی و سرامیکی TBC را تولید کنیم و در حال حاضر مقادیر قابل توجهی را به دنیا صادر می‌کنیم.
- ما امروز ادعا می‌کنیم انواع ماشین صنعتی تحریمی از قبیل EBW، HIP، VIM و نظیر آنها را در داخل کشور می‌سازیم.
رتبه سوم جهان پس از زیمنس و GE به عنوان صاحب تکنولوژی
این مثال‌ها برای این عرض شد که باور کنیم کشور دارای پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های ممتازی است و نباید این ظرفیت‌ها که در دوره تحریم شکل گرفت را در فضای پسابرجام به غفلت از دست دهیم.
در موضوع GC، EPCو اجرای پروژه‌های بزرگ، اگر فقط مپنا را به عنوان شاهد مثال بخواهم عرض کنم، طی ۱۰ سال گذشته بالغ بر ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه در کشور ساخته شده است و در مجموع با اجرای سایر زیرساخت‌های مربوط، نزدیک به ۳۵ میلیارد دلار پروژه در داخل و خارج کشور در حال احداث است و جالب است بدانید پروژه‌های خارجی که در رقابت با شرکت‌های بزرگ دنیا برنده شده‌ایم، جایگاه ایران را در سال ۲۰۱۵ بر اساس گزارش McCOY (مَک کوی) با سهم ۱۶٫۷ درصدی، به رتبه سوم جهان پس از زیمنس و GEبه عنوان صاحب تکنولوژی ارتقاء داد. پیش از این با اجرای پروژه‌های تشرین و جندر و ری سوت، سهم ما در بازار جهانی بسیار کمتر بود.
در بخش اجرای پروژه‌های یوتیلیتی و در عمدۀ پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی از پتروشیمی‌های فجر و مبین تا دماوند و در کلیه فازهای پارس جنوبی و نیز واحدهای فرایندی همچون SRU، فلومیتر، توربوکمپرسورهای پالایشگاهی و نیز در ایستگاه‌های تقویت فشار خطوط IGAT ظرفیت‌های کشور، مثال زدنی است. این مثال‌ها از این جهت عرض شد که بیان کنم در این بخش نیاز به ظرفیت‌های کشور برای اجرای طرح بزرگ امتحان شده است.
اما بند دوم که به نوعی چشم دوختن شرکت‌های خارجی به بازر کشور در قالب ارائه فاینانس می‌باشد موضوع روز و مهم کشور است. این قسمت از تحلیل می‌تواند دارای مخاطبان داخلی و خارجی باشد.
خوش‌آمد به سرمایه‌گذاری خارجی مشروط بر تأمین نیازهای واقعی کشور
اگرچه شعار سرمایه‌گذاری خارجی زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما باید بدانیم که اولا نظام ج. ا. ایران پذیرای سرمایه‌گذاری است و به هر سرمایه‌گذاری خوش‌آمد می‌گوید، مشروط بر آنکه این سرمایه‌گذاری مصروف آن چیزی باشد که به واقع مورد نیاز کشور است نه در زمینه‌هایی که تأثیر مثبت بر روی اقتصاد کلان کشور در قالب‌های مختلف از جمله حل مشکل بیکاری را به همراه نخواهد آورد. دوما اساسا در مجموعه پیشنهادهایی که تا کنون ارائه شد، ما شاهد پیشنهاد سرمایه‌گذاری مستقیم نیستیم بلکه موارد پیشنهادی صرفا نوعی فاینانس است که مشکلات خود را دارد و برای کشور ما چیز سودمندی را به ارمغان نخواهد آورد. چگونه می‌توان از سرمایه‌گذاری سخن گفت و انتظار داشت که سرمایه‌پذیر با ارائه تضامین دولتی (ساورین گارانتی) اصل پول و سود آن را تضمین نماید. ولی اگر واقعا موضوع سرمایه‌گذاری به معنای مصطلح و استاندارد آن در دنیا که هم‌اکنون برخی از کشورهای همسایه ما به خوبی آن را تجربه می‌کنند نیست، شاید بهتر باشد کمی صبر کنیم تا شرایط اقتصادی دنیا، کشورها و شرکت‌های خارجی را مجبور نماید که به سرمایه‌گذاری واقعی و مستقیم تن دهند و اگر چنانچه بنا به هر دلیلی صبورانه نمی‌توانیم منتظر فرصت‌هایی برای کشور عزیزمان باشیم حداقل باید مراقب تهدیدها باشیم.
بر هیچ یک از ما پوشیده نیست که ارائه تضامین دولتی در صورتی که برنامه مشخصی برای تولید درآمدهای ارزی برای پروژه‌های مورد نظر نداشته باشیم، هدایت کشور به ورطه سقوط می‌باشد. لذا لازم است پدیده فاینانس با پوشش بیمه صادرات کشورهای خارجی که مستلزم ارائه تضامین دولتی کشور وام گیرنده است، با مداقه و ملاحظات بیشتری انجام پذیرد. واقعا اگر قرار باشد ما فاینانس را با شکل‌های مطرح شده تاکنون بپذیریم یعنی به صورتی که اصل پول و سود آن تضمین گردد در آن صورت یک سوال بزرگ مطرح است و آن این که در چنین شرایطی چرا باید مجبور به خرید تجهیزات و خدمات از خارج نیز باشیم. آیا بهتر نیست موضوع وام گرفتن و مقروض شدن را از موضوع خرید کالا و خدمات جدا نمائیم؟ آیا در چنین شرایطی ما در حال صادرات شغل و کار به خارج از کشور و واردات محصول و خدمات آن هم تمام و کمال با هزینه و ریسک خودمان نیستیم؟
در موضوع تامین مالی جهت اجرای پروژه‌ها، در بن بست نیستیم
مدعوین محترم! به نظر می‌رسد واقعا روا نیست که ما با این حد از توان فنی و مهندسی، تحت لوای دریافت فاینانس، آنچه که در داخل کشور قابل حصول است را نیز وارد نمائیم. ما نمی‌توانیم و نباید غیر از آنچه را که تاکنون نتوانسته‌ایم از نظر تکنولوژیک به آن برسیم را فاینانس با تضامین دولتی بنمائیم، آن هم در غیاب دریافت تکنولوژی و بومی سازی به کشور! آنچه که در داخل کشور قابل تحصیل است باید مبتنی بر مدل‌های اقتصادی داخلی با تأسیس صندوق پروژه و روش‌های مشابه تدارک دیده شود در غیر این صورت فاینانس به سبک در حال مذاکره در کشور فقط و فقط اقتصاد کلان و شاخص‌های مهم آن را نه در بلندمدت بلکه در میان مدت و حتی کوتاه مدت به وضعیت غیر قابل بازگشت سوق خواهد داد.
مپنا تامین مالی ده‌ها مگاپروژه را بر عهده دارد
اکنون برای تاکید بر آگاهی عزیزان، مایلم با ذکر چند مثال عرض کنم که در موضوع تامین مالی جهت اجرای پروژه‌ها، ما در بن بست نیستیم. علاوه بر آنچه که پیشتر عرض شد، مپنا با بهره‌گیری از انواع روش‌های مالی، در حال حاضر تامین مالی ده‌ها مگاپروژه را بر عهده دارد، از جمله می‌توان به طرح‌های زیر اشاره نمود؛
- انتشار اوراق صکوک و سلف و اجاره به ارزش ۶۰۰ میلیارد تومان برای احداث نیروگاه گناوه که به طور کامل انجام و اخیراً افتتاح شد.
- تأسیس صندوق پروژه به ارزش ۳۶۰۰ میلیارد تومان در سازمان بورس اوراق بهادار جهت اجرای طرح‌های بخار سیکل ترکیبی نیروگاه‌های پرند، توس و عسلویه که به طور میانگین نزدیک به ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
- امضاء تفاهم‌نامه احداث ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه کلاس F به صورت EPCF با وزارت نیرو که فاز اجرایی آن در بندرعباس به توان ۱۰۰۰ مگاوات در حال اجراست.
- امضاء قرارداد اجرای نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی دزفول برای ستاد اجرایی فرمان امام به صورت EPCF.
- احداث نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی سیرجان با شرکت “گهر انرژی” به صورت EPCF با پیشرفت فیزیکی ۷۰ درصد.
- آغاز عملیات اجرایی احداث نیروگاه غرب کارون برای وزارت نفت به صورت BOO برای تأمین برق مورد نیاز پروژه‌های نفتی غرب کارون
- انعقاد قرارداد احداث ۷۰ ایستگاه فلومیتر به صورت EPCF با شرکت متن
- انعقاد قرارداد توسعۀ میدان گازی فروز B به صورت “بای بک” به ارزش ۳٫۸ میلیارد دلار با شرکت ملی نفت جمهوری اسلامی که عملیات اجرای آن آغاز و عملیات ۳D سایز میک آن به پایان رسید و تجهیزات لازم خریداری شد، با این حال به دلیل مرزی نبودن آن از اولویت خارج و هم‌اکنون در حال مذاکره برای انتقال این سرمایه‌گذاری به پروژه‌های دیگر هستیم.
- انعقاد قرارداد ساخت و اجاره ۱۵۰ دستگاه لوکوموتیو باری با راه‌آهن جمهوری اسلامی که انشالله از پایان امسال به تدریج تحویل آنها به ناوگان کشور آغاز خواهد شد.
- انعقاد قرارداد و آغاز عملیات اجرایی E & M خط ۶ متروی تهران به صورت EPCF به ارزش ۱۴۰۰ میلیارد تومان با شهرداری تهران که انشالله تا اسفندماه ۳ ایستگاه اول آن تحویل خواهد شد و ده‌ها پروژه ریز و درشت دیگر که ذکر آنها از حوصله جلسه خارج است.
تضمین بازگشت سرمایه مقدم بر تأمین مالی است
این‌ها صرفا مثال‌های عملی بود تا بیان کنم تأمین مالی مشکل ما نیست و آنچه اصل است و مقدم بر تأمین مالی است تضمین بازگشت سرمایه است. این سرمایه‌گذاری‌های جدید نه تنها سرمایه گذاران قبلی را نگران کرده، بلکه چنانچه بازگشت آن تضمین شود، کشور را نگران خواهد ساخت!
حقیر تصور می‌کنم مقدم بر پذیرش سرمایه، در نخستین گام باید اولاً اطمینان داشته باشیم در آن بخش اصولاً نیازمند پذیرش سرمایه هستیم و سپس آیا اقتصاد این سرمایه‌گذار قادر به بازگشت سرمایه پذیرفته شده خواهد بود؟
مغالطه فروشندگان فرصت‌طلب (OPPORTUNISTIC)
اما نکتۀ دیگری که معمولا در خصوص آن مغالطه می‌شود، موضوع سهم داخل و خارج است. در یک مدلی که فضا را برای فروشندگان فرصت‌طلب (آپورچونیستیک) باز می‌نماید، در نظر گرفتن هزینه‌های کل پروژه به عنوان عدد نهایی و پر کردن سهم داخل با فعالیت‌های پیش پا افتاده عاری از هرگونه فناوری می‌باشد. به عبارت دیگر در یک مدل خاص غیر مفید و منتفِع برای کشور، ما با شرایطی روبرو هستیم که بدون هیچگونه انتقال فناوری و مشارکت واقعی شرکت‌های توانمند داخلی و خارجی، سهم داخل را با کارهای پیش پا افتاده پوشش داده و بخش واقعی و تکنولوژیک را یکجا به طرف خارجی واگذار می‌نمائیم.
تعامل و همکاری‌های استراتژیک بین شرکت‌های خارجی و داخلی شرط ورود به بازار ایران حضار محترم! همان طوری که مسئولین تراز اول کشور از مقام معظم رهبری و ریاست محترم جمهوری ذکر کرده‌اند، تعامل و همکاری‌های استراتژیک بین شرکت‌های خارجی و داخلی شرط ورود به بازار ایران است و حتی اگر مذاکراتی نیز در قالبی غیر از آنچه سیاست غایی نظام است صورت گیرد، الزاما منجر به نتیجه نخواهد شد و شاید به نوعی اتلاف بی مورد وقت و انرژی باشد.
برای همه شما و همچنین مجریان محترم آرزوی موفقیت روز افزون دارم و پیشاپیش دست همکاری را از سوی مپنا به سوی همه شرکت‌های داخلی و خارجی توانمند برای توسعه بخش نفت و گاز در ایران فشرده و منتظر برگزاری جلسات و همکاری‌های فراگیر هستم.»
